نظام آموزشی در روسیه
زبان رایج آموزش در روسیه زبان روسی است. این کشور عضو معاهده بولونیا است و بدین دلیل مدارک آموزشی دریافتی در روسیه نیاز به معادل سازی در دیگر کشورهای عضو ندارد. بیش از ۷۰ درصد موسسات آموزشی در روسیه نظارت فدرالی دارند برای شهروندان این کشور رایگان محسوب می‌شوند. ورود به دانشگاه‌ها و تحصیل در دانشگاه نیز می‌تواند برای شهروندان روس رایگان باشد که البته نیازمند قبولی در آزمون‌های ورودی دانشگاه‌های روسیه است. نظام آموزشی در روسیه به دلیل فدراتیو بودن کشور روسیه در سه بخش موسسات آموزشی فدرال-منطقه ای، موسسات آموزشی شهرداری‌ها و موسسات آموزشی بخش خصوصی اداره و اجرا می شود. تمام این ارگانها قوانین ارایه شده از سوی وزارت آموزش و پرورش روسیه را به اجرا می‌رسانند.
آشنایی با نظام آموزش روسیه
نظام آموزشی در روسیه تحت نظارت وزارت آموزش و پروش روسیه اداره می‌شود. مجریان قوانین این وزارتخانه، در سه بخش فدارل-منطقه‌ای، شهرداری‌ها و بخش غیردولتی یا خصوصی هستند. آموزش در روسیه توسط موسسات آموزشی صورت می گیرد. ویژگی موسسات آموزشی روسیه در تنوع بخش‌های مختلف برای آموزش است. می‌توان گفت موسسات آموزشی روسیه مجموعه‌ای از بخش‌های مختلف آموزشی برای هر دوره تحصیلی است.
کشور روسیه یکی از اعضای معاهده بولونیا است و از سال ۱۹۹۶ تلاش کرده قوانین آموزشی خود را مدرن سازد. ارایه امکانات به بخش‌های آموزشی روسیه باعث شده هر موسسه آموزشی امکانات کاملی اعم از فرهنگی، آزمایشگاهی، ورزشی و هنری داشته باشد.
زبان رایج آموزش در کشور روسیه، زبان روسی است و بیش ۷۰ درصد بخش نظام آموزشی در روسیه تحت نظارت بخش‌های دولتی-فدرالی هستند. حضور بخش خصوصی در موسسات آموزشی باعث شده، زبان‌های آموزشی دیگری از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و ترکی نیز به موسسات آموزشی خصوصی اضافه شوند.
تقویم تحصیلی در روسیه
سال تحصیلی در نظام آموزشی روسیه نه ماه است. تقویم سال تحصیلی، از سپتامبر شروع شده و تا ژوئن ادامه دارد. پس از آن تقریباً سه ماه تعطیلات تابستانی است. سال تحصیلی به دو ترم تقسیم شده است که تعطیلات میان دو ترم، دو هفته در فوریه است. ترم اول در سپتامبر آغاز می‌شود و در ژانویه پایان می‌یابد. ترم دوم نیز، از ژانویه تا ژوئن است.
ساختار نظام آموزشی در روسیه
سیستم نظام آموزشی در روسیه به صورت متداوم است. بدین معنی که هر دوره آموزشی در پی دوره و سطح دیگر قابل دستیابی است و به صورت مرحله به مرحله اجرا می‌شود. ساختار نظام آموزشی در روسیه را می‌توان به شرح زیر بخش بندی کرد:
- آموزش پیش دبستانی شامل مهدکودک‌ها، مراکز رشد اولیه کودک و سالن‌های ورزشی کودکان
- آموزش عمومی شامل مدارس، دبیرستان‌ها وسالن‌های ورزشی که آموزش ابتدایی، پایه و متوسطه را ارائه می‌دهند.
- آموزش حرفه‌ای متوسطه شامل مدارس، مدارس فنی، دبیرستان‌ها وکالج‌ها.
- آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی شامل دانشگاه‌ها، موسسات و آکادمی‌ها.
هدف اصلی آموزش کودکان پیش دبستانی، آمادگی آنان برای مدارس است. این موسسات آموزشی در اصل برای کمک به والدین در مراقبت از فرزندانشان، ارتقا شخصیت کودک، جبران و اصلاح کمبودهای او و همچنین تقویت سلامت کودکان ایجاد شده است. گذراندن دوره پیش دبستانی برای کودکان در روسیه اجباری نیست. والدین می‌توانند کودکان را از دو ماهگی تا ۷ سالگی در این موسسات آموزشی ثبت نام کنند. بسیاری از این موسسات آموزشی برای شهروندان روس رایگان هستند.
معمولا کودکان از ۱.۵ تا ۳ سالگی به مهدکودک فرستاده می‌شوند. اما در برخی از پیش دبستانی‌ها نوزادان نیز از ۹ ماهگی پذیرش می‌شوند. ساعات کار مهدکودک‌ها به‌صورت تمام وقت (۱۲ ساعت)، پاره وقت (۸ تا ۱۰ ساعت)، اقامت کوتاه (۳ تا ۵ ساعت) و روزانه تمام وقت (۱۴ ساعت) است. استاندارد نظام آموزشی در روسیه برای تعداد کودکان در هر گروه پیش دبستانی حداقل ۱۵ نفر و حداکثر ۲۵ نفر است.
مقطع تحصیلی ابتدایی در روسیه شامل سه مرحله آموزش ابتدایی، آموزش پایه و آموزش متوسطه است. هدف آموزش عمومی، رشد همه جانبه فرد، بر اساس کسب دانش، مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای اجتماعی شدن و انتخاب آگاهانه حرفه و شغل است. از سال ۲۰۰۱ کشور روسیه طول دوره آموزش عمومی را از ۱۰ سال به ۱۱ سال به شرح زیر افزایش داده است:
- ۴ سال آموزش ابتدایی
- ۵ سال آموزش پایه
- ۲ سال تحصیلات متوسطه
طبق قوانین کشور روسیه آموزش عمومی ابتدایی، پایه و متوسطه برای همه شهروندان فدراسیون روسیه اجباری است. اما مرحله سوم می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه درسی کالج‌ها که بعد از کلاس نهم تحصیلی اجرا می‌شوند، داوطلبانه باشد.
فرد بالای ۱۵ سال در روسیه می‌تواند در انتهای سال نهم مدرسه را رها کند اما به او گواهینامه برای ادامه تحصیل در دیگر مقاطع مانند کالج‌ها داده نمی شود.
مقطع ابتدایی در نظام آموزشی روسیه
کودکان ۶ و ۷ ساله به کلاس اول می‌روند و تا ۱۰ و ۱۱ سالگی تحصیلات ابتدایی را می‌گذرانند. دوره ابتدایی چهار سال طول می‌کشد. وظیفه مربیان این است که دانش لازم برای زندگی روزمره را در اختیار کودکان قرار دهند. این آموزش‌ها در دوره ابتدایی بیشتر در راستای ایجاد علاقه و آشنایی کودکان در موضوعات مختلف زیر هدف بندی شده‌اند:
- خواندن
- مبانی ریاضیات (حساب)
- نوشتن
- گفتگو و صحبت کردن شفاف
- ورزش
- موسیقی
- جهان و تاریخ بین‌الملل
- هنر و رقص
- یادگیری حداقل یک زبان خارجی
در تمام موضوعات بالا به جز هنر و رقص، ورزش و یادگیری زبان؛ تنها یک معلم وظیفه آموزش کودکان را برعهده دارد. طبق قوانین آموزش فدرال روسیه، در طول هر روز دوره ابتدایی بیش از ۴ درس نباید ارائه شود.
مقطع پایه نظام آموزشی روسیه
سیستم مدرن آموزش پایه در نظام آموزشی در روسیه ۵ سال تحصیل را تا کلاس ۹ام شامل می‌شود. به عبارتی دانش آموزان تا کلاس ۹ام به صورت اجباری باید تحصیل داشته باشند. در طول این مدت، دانش آموزان دانش اولیه رشته‌ها را کسب می‌کنند. تقریباً در همه مدارس، روند آموزشی یکسان است و طبق روش موسوم به اتاق موضوع انجام می‌شود.
در روش اتاق موضوع هر کلاس معلم خودش را دارد. در کنار این معلم، یک یا دو معلم دیگر نیز می‌توانند همکاری نمایند. انتخاب این معلمان با موضوعات تدریس مرتبط است.
در طول هر روز دوره پایه بیش از ۶ درس نباید ارائه شود.
مقطع دبیرستان در نظام آموزشی روسیه
هدف اصلی کلاس‌های مقطع دبیرستان آمادگی دانش‌آموز برای ورود به دانشگاه است. در نظام آموزشی روسیه کلاس دهم و یازدهم اصطلاحا دوره‌های ارشد دبیرستان نامیده می‌شوند. در این دو کلاس روی موضوعات تدریس شده در دوره پایه، تمرکز بیشتری می‌شود و تمامی دانش آموزان ملزم هستند در آزمون ریاضی و آزمون زبان روسی شرکت کنند.
کلاس دهم و یازدهم در نظام آموزشی روسیه به صورت اجباری نیست و در طول هر روز دوره دبیرستان بیش از ۷ درس نباید ارائه شود.
در پایان دوره دبیرستان تمامی دانش آموزان در آزمونی موسوم به آزمون ЕГЭ یا USE که آزمونی سراسری در روسیه تلقی می‌شود شرکت می‌کنند روال ورود به دانشگاه‌ها برای داشتن تحصیل رایگان در روسیه از طریق همین آزمون ممکن است.
هدف آموزش حرفه‌ای تسلط بر دانش و مهارت‌های خاص یک حرفه یا شغل است. این موسسات در نظام آموزشی روسیه که همانند موسسات فنی‌حرفه‌ای ایران هستند، فرایند آموزش نیروی کار نیمه‌حرفه‌ای یا آماده‌سازی آن‌ها را انجام می‌دهند. مجریان آموزش حرفه‌ای در روسیه مدارس، کالج ها و مدارس فنی هستند. امکان ورود به موسسات آموزش حرفه ای با کلاس ۹ ام وجود دارد.
طول دوره‌های آموزش متوسطه حرفه‌ای بسته به حرفه و مهارت شما می‌تواند از۳ سال تا ۵ سال باشد. همچنین در طول هر روز این دوره بیش از ۷ درس نباید ارائه شود.
در پایان دوره آموزش حرفه‌ای نیز امتحان سراسری اجباری برگزار می‌شود.
مدارس ایرانی در روسیه
مدارس ایرانی در روسیه مناسب ایرانیانی است که به صورت موقت در این کشور اقامت دارند یا برای آن دست والدینی که تمایل دارند انطباق پذیری فرزندانشان در طی زمان با جامعه روس زبان رخ دهد. تعداد مدارس ایرانی در روسیه محدود است و در سه شهر مسکو، کازان و آستراخان قرار دارند.
|
نام مدرسه
|
شهر
|
مقاطع تحت پوشش
|
|---|---|---|
|
مدرسه پیام امام مسکو
|
مسکو
|
دبستان تا پایان دوره متوسطه
|
|
مدرسه سفارت جمهوری اسلامی
|
کازان
|
دوره متوسطه
|
|
مدرسه نوید آینده
|
آستراخان
|
دبستان تا پایان دوره متوسطه
|
مدارس بین المللی در روسیه
برای دریافت گواهی دیپلم در روسیه نیاز به گذراندن دوره ۱۱ کلاسه در این کشور است و از آنجایی که روسیه از اعضای معاهده بولونیا است، این مدرک دریافتی در سراسر جهان معتبر است. برخی متقاضیان، ازجمله متقاضیان ایرانی تمایل دارند با تحصیل در مدارس بین‌المللی روسیه، دیپلم IB خود را از این کشور دریافت کنند. هزینه این مدارس معمولا بالا است و زبان تدریس معمولا روسی یا دیگر زبان‌های بین‌المللی است. به عنوان زبان اصلی تدریس استفاده می‌شود. در ادامه با دو مدرسه بین المللی شناخته شده در مسکو آشنا می‌شوید.
|
نام مدرسه
|
شهر
|
زبان تحصیل
|
هزینه سالانه
|
|---|---|---|---|
|
مدرسه انگلیسی-آمریکایی مسکو
|
مسکو
|
انگلیسی، روسی، فرانسوی، اسپانیایی
|
۲۰ الی ۳۰ هزار دلار امریکا
|
|
مدرسه بین المللی مسکو
|
مسکو
|
انگلیسی، روسی، فرانسوی، اسپانیایی
|
۱۹ الی ۳۳ هزار یورو
|
آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی در نظام آموزشی روسیه
آموزش عالی در روسیه در سه سطح اصلی زیر ارایه می شود.
- دوره لیسانس
- دوره های کارشناسی ارشد و آموزش تخصص فنون
- دوره های رزیذنتی یا دستیاری و آموزش پرسنل مجرب
آموزش در برنامه‌های آموزش عالی توسط آکادمی ها، موسسات دانشگاهی و سایر موسسات آموزشی سازمانی انجام می شود. تحصیلات تکمیلی یک سیستم آموزش پیشرفته برای کسانی است که دارای تحصیلات عالی هستند، به عبارتی کسانیکه از دانشگاه فارغ التحصیل شده اند نیاز به بهبود مهارت های خود دارند.
دوره های آموزش عالی در روسیه را در مقطع لیسانس، فوق لیسانس و متخصص فنون می‌توان دسته‌بندی کرد که شامل شرایط زیر می‌شوند:
|
حصیلات
|
پیش نیاز تحصیلی
|
طول تحصیل تمام وقت
|
مدرک معادل دریافتی
|
صلاحیت فارغ التحصیلی
|
|---|---|---|---|---|
|
کارشناسی
|
آموزش عمومی متوسطه
|
۴ سال
|
مدرک لیسانس
|
قبولی در آزمون های دولتی و معادل سازی و دفاع از کارآموزی پایان دوره
|
|
کارشناسی ارشد
|
لیسانس یا تخصص فنون
|
۲ سال
|
مدرک فوق لیسانس
|
قبولی در آزمون های دولتی و دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد
|
|
تخصص فنون
|
آموزش متوسطه
|
۵ سال
|
گواهی تخصصی
|
قبولی در آزمون های دولتی و دفاع از پایان نامه (پروژه)
|
ای دوره‌های رزیدنتی و آموزش پرسنل مجرب نیز می‌توان شرایط و ویژگی‌های زیر را در نظر گرفت.
|
حصیلات
|
پیش نیاز تحصیلی
|
طول تحصیل تمام وقت
|
مدرک معادل دریافتی
|
صلاحیت فارغ التحصیلی
|
|---|---|---|---|---|
|
پرسنل مجرب یا مربیان
|
فوق لیسانس یا تخصص فنون
|
۳ تا ۴ سال تمام وقت
|
دکتری پس از دفاع از پایان نامه
|
بررسی پایان نامه برای تعیین سطح
|
|
تخصص
|
تحصیلات عالی پزشکی یا دارویی
|
بیشتر از ۳ سال نیست
|
دکترا در تخصص
|
اعتبار سنجی تخصص
|
|
دستیاری
|
فوق لیسانس یا تخصص فنون
|
۲ سال تمام وقت
|
متخصص مجرب و استاد آموزش عالی
|
اجرا پروژه در تخصص خاص
|
سیستم ارزیابی تحصیلی در نظام آموزشی روسیه
کشور روسیه برای ارزیابی سطح دانش آموزان از یک سیستم ۵ سطحی یا ۵ نقطه‌ای استفاده می‌کند. در جدول زیر به این ارزیابی اشاره شده است. لازم است بدانید در روسیه نمره ۱ وجود ندارد و کسب نمره ۱ به منزله ناآگاهی کامل دانش آموز از موضوع است.
|
ارزیابی
|
شرح ارزیابی
|
نمونه ارزیابی
|
|---|---|---|
|
نمره ۲
|
نامطلوب. در صورتی که دانش آموز نسبت به بخش بزرگی از مطالب برنامه ناآگاهی نشان دهد، نمره ۲ داده می‌شود.
|
جواب بدون اطمینان و اشتباهات فاحش و مکرر در تکالیف کتبی
|
|
نمره ۳
|
رضایت بخش. در صورتی که دانش آموز صرفا از مواد آموزشی برنامه اصلی اطلاع داشته باشد، نمره ۳ داده می‌شود.
|
در نوشتن اشتباه می‌کند. در پاسخ‌های شفاهی در ارائه مطالب و در ساخت کلام اشتباه می‌کند. با کمک معلم پاسخ دهی دارد.
|
|
نمره ۴
|
خوب زمانی که دانش آموز تمام مطالب مورد نیاز برنامه را بداند، آن را به خوبی درک کرده و کاملاً به آن تسلط داشته باشد، نمره ۴ داده می‌شود.
|
بدون مشکل به سوالات پاسخ می دهد. در پاسخ‌های شفاهی از زبان ادبی استفاده می‌کند و اشتباه فاحشی مرتکب نمی‌شود. فقط خطاهای جزئی نوشتار مرتکب می‌شود.
|
|
نمره ۵
|
عالی در صورتی که دانش آموز تمام مطالب برنامه را به طور کامل بداند، آن را کاملاً درک کند و کاملاً بر آن تسلط داشته باشد، نمره ۵ داده می شود.
|
پاسخ‌های صحیح، آگاهانه و مطمئن به سوالات می‌دهد. در پاسخ‌های شفاهی و آثار نوشتاری از زبان ادبی صحیح استفاده می‌کند و اشتباه نمی‌کند.
|
شرایط ورود به دانشگاه در نظام آموزشی روسیه
افرادی که تحصیلات متوسطه خود را در روسیه گذرانده باشند، در انتهای دوره ۱۱ ساله دیپلم و برای ورود به دانشگاه باید در آزمون USE شرکت کنند. این آزمون اجباری است و مفاد آن از تمامی دروس ارایه شده تا دوران متوسطه است. آزمون USE از ۱۰۰ نمره محاسبه می‌شود و از آنجایی که همانند کنکور معیار ورود به دانشگاه‌های برتر است، بسیار رقابتی است.
اما شرایط برای متقاضیان بین‌المللی تحصیل در روسیه کمی متفاوت است. گذراندن دوره‌های آماده‌سازی رشته یا اصطلاحا پادفک برای ورود به رشته‌های دانشگاهی مختلف روسیه برای این افراد الزامی است. در دوره پادفک بسته به رشته مورد تقاضا، زبان روسی و دروس پایه آموزش داده می‌شود. سپس متقاضیان در یک سیستم ارزیابی مشابه آزمون USE اما در رقابت با دانشجویان بین‌المللی امکان تحصیل در رشته موردنظر خود را دریافت می‌کنند.
